Bu ana-baba gününde Mustafa Kemal’in bir arkadaşı istanbul’dan Sofya’ya mektup yazıyor ve Sofya ateşemiliteri Mustafa Kemal’den savaşın sonunun ne olacağını soruyor.Mustafa Kemal’in verdiği cevap aynen gerçekleşiyor:Savaşın ilk yılında Mustafa Kemal’in verdiği cevabı okuyalım:
”Hangi tarafın galip geleceğine dair olan düşüncemi söylemekten çekinirim.Nazik ve büyük bir devre içinde bulunduğumuza şüphe yoktur; Almanlar büyük e hayret edilecek bir atılışla, birçok fransız kalelerini çiğneyerek sağ kanadı ile Paris’i geçip Fransız ordusunu -arkası İsviçre’ye olmak üzere- sıkıştırdı.Bunun Almanların biricik maksadı olduğuna ve onada başarılar elverdiğinde herkes fikir birliğinde idi.Ve bütün dünya artık son ve kesin meydan savaşını ve onun sonucunu bekliyordu.Halbuki bu sonuca karşılık, Alman ordusunun Fransız ordusu karşısında yüzlerce kilometre geri çekildiği görüldü.
Doğuda, Ruslarla Almanlar ve Avusturyalılar arasında cereyan eden olaylarda Doğu Rusya’da Ruslar bozuldu, fakat güneyde Rusların pek üstün kuvvetleri karşısında Avusturya ordusu çekiliyor.Batıda Fransız ordusu saldırıya hazır, bundan böyle, Alman ordusu serbest değil; doğuda Rus ordusu üstün ve avusturya ordusu saldırmaya hazır, bundan böyle, Alman ordusu serbest değil; doğuda Rus ordusu üstün ve Avusturya çekilmeye mecbur.
Durumu şöyle tasvir edebiliriz: Almanlar Fransız ordusunun kesin meydan savaşıyla yenemiyeceklerini ve avusturya ordusunun üstün ruslar karşısında daha fazla karşı koyamıyacağını görerek batıda bütün ordu ile geri çekilerek bir dereceye kadar doğuya yaklaşmak ve sonra Fransız ordusu ile birlikte Rus ordusunu vurmak istiyorlar.
Pek güzel!… Fakat bu defa, Rus ordusu, doğuya çekilmeye başlarsa ve bu orduyu yakalayıp ezmek mümkün olmazsa ve diğer taraftan Fransız ordusu dayanmak için yardım istemeye mecbur olursa bu defa gene doğuya Ruslar’a karşı bir müdafaa kuvveti bırakıp batıya mı yönelecek? Ve böyle bir mekik gibi bir doğuya bir batıya gide gele Alman ordusunun hali ne olur?”
N. A. BANOĞLU, YAYINLANMIŞ BELGELERLE ATATÜRK, SİYASİ VE ÖZEL HAYATI-İLKELERİ, 2. BASKI, İST. , 198, S. 58